1. Những yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành sỏi và triệu chứng thường gặp

Hệ tiết niệu bao gồm các cơ quan: thận, bàng quang, niệu quản, niệu đạo. sỏi tiết niệu xảy ra khi có sự xuất hiện của một hoặc nhiều viên sỏi ở bất kỳ vị trí nào trong các cơ quan trên. 

Những yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành sỏi tiết niệu 

Sỏi hình thành là do sự kết tinh của các ion và các tinh thể có trong nước tiểu. Quá trình này xảy ra thường do một số yếu tố sau: 

• Ít uống nước: Việc ít uống nước khiến nước tiểu tạo ra ít hoặc những người sống trong vùng khí hậu nóng bức, làm việc hoặc vận động nhiều, tiết nhiều mồ hôi cũng có thể là lý do làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, tiết niệu.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu,… hoặc lạm dụng canxi, vitamin C quá mức. 
• Người bị các bệnh như nhiễm trùng hệ tiết niệu, viêm ruột, thừa cân, béo phì, gout, u tuyến tiền liệt,… 
• Chế độ ăn không lành mạnh, nhiều muối, đạm động vật hoặc thường xuyên tiêu thụ các loại thực phẩm giàu oxalat. 

Chế độ ăn giàu Oxalat có thể làm tăng nguy cơ gây sỏi tiết niệu

Triệu chứng

Hầu hết các trường hợp bị sỏi tiết niệu, nếu sỏi có kích thước nhỏ, cũng soi chỉ ở trên thận không di chuyển xuống niệu quản thường không gây ra triệu chứng hoặc ảnh hưởng sức khỏe. Vì vậy người bệnh thường khó phát hiện. Tuy nhiên, nếu sỏi có kích thước lớn, gây bít tắc thì người bệnh có các triệu chứng sau: 

• Hầu hết các trường hợp sỏi được hình thành trong thận rồi rơi xuống niệu quản, bàng quang, niệu đạo theo dòng chảy nước tiểu. Khi sỏi di chuyển sẽ có thể gây ra những cơn đau bụng dữ dội hoặc từng cơn tương ứng ở vị trí thắt lưng, hai bên hông rồi lan sang mạn sườn, xuống vùng xương chậu (gọi là cơn đau quặn thận).
• Những bất thường khi đi tiểu là triệu chứng thường gặp như đi tiểu buốt, tiểu nhiều lần, tiểu ra máu, tiểu ít, són tiểu, bí tiểu,... Trong trường hợp viêm ngược dòng có thể gây ra tình trạng tiểu đục, có mủ. Lúc này, người bệnh cần được điều trị kịp thời để tránh nhiễm trùng máu, sốc nhiễm trùng. 
• Một số trường hợp sỏi kích thước nhỏ, người bệnh có thể đi tiểu ra sỏi. 
• Ngoài ra, bệnh nhân sỏi tiết niệu còn có biểu hiện sốt cao, rét run, chóng mặt, buồn nôn, nôn, chướng bụng (thường đi kèm khi có cơn đau quặn thận),… 

Đau hố thắt lưng, vùng hông là triệu chứng điển hình khi bị sỏi tiết niệu

2. Biến chứng của sỏi tiết niệu

Nếu bệnh không được can thiệp điều trị sớm hoặc điều trị không đúng cách, người bệnh không tuân thủ theo hướng dẫn thì sẽ có nguy cơ phải đối mặt với những biến chứng của sỏi tiết niệu như sau: 

Giãn đài bể thận

Sỏi hình thành trong đường tiểu làm tắc nghẽn quá trình lưu thông của nước tiểu xuống bàng quang, không thể tống hết ra ngoài dẫn đến ứ đọng trong thận. Đặc biệt, nếu sỏi bị mắc lại ở niệu quản có thể làm tắc nghẽn toàn bộ nước tiểu. Tình trạng kéo dài sẽ gây giãn đài bể thận. 

Suy thận cấp tính

Nước tiểu ứ đọng lâu ngày sẽ làm suy giảm chức năng thận. Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp tình trạng vô niệu nếu nước tiểu bị tắc hoàn toàn. Đây là biến chứng của sỏi tiết niệu nguy hiểm nhất vì sẽ đe dọa tính mạng nếu người bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời. 

Nhiễm trùng đường tiểu

Trong quá trình di chuyển từ thận xuống những cơ quan khác, sỏi có thể ma sát và làm tổn thương niêm mạc cùng với nước tiểu ứ đọng, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi và gây nhiễm trùng. Khi đó, người bệnh sẽ có các triệu chứng như sốt cao, ớn lạnh, toát mồ hôi, đau dữ dội hố thắt lưng,… 

Ngoài ra, nhiễm trùng đường tiểu kéo dài có thể biến chứng sang suy thận mạn, thận bị tổn thương nghiêm trọng và mất khả năng hồi phục, hoặc nhiễm trùng huyết,.... 

Thận sẽ mất hoàn toàn chức năng nếu sỏi tiết niệu không được điều trị kịp thời

3. Làm gì để hạn chế biến chứng của sỏi tiết niệu?

Điều đầu tiên và quan trọng nhất là khi có các triệu chứng nghi ngờ sỏi tiết niệu, bạn cần đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh. Điều này sẽ giúp hạn chế được tối đa xảy ra biến chứng sỏi tiết niệu. 

Để đưa ra kết luận chính xác về sỏi tiết niệu cũng như vị trí, mức độ bệnh, biến chứng, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện các kiểm tra như: xét nghiệm máu, nước tiểu, các xét nghiệm sinh hóa máu (chức năng thận, uric, mỡ máu, calci máu,....), siêu âm ổ bụng, chụp phim X-quang hệ niệu không chuẩn bị, chụp cắt lớp vi tính bụng, soi bàng quang,... 

Tùy vào từng trường hợp mà bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị bao gồm: 

• Sỏi nhỏ (kích thước sỏi nhỏ hơn 5mm) và không có biến chứng thường được chỉ định điều trị bảo tồn, không phẫu thuật. Người bệnh phải uống đủ nước mỗi ngày (hơn 2 lít) và tích cực vận động thể dục thể thao, kết hợp theo dõi định kỳ.
• Chỉ định điều trị tích cực nhiễm trùng (nếu có).
• Nếu sỏi có kích thước và gây ra những ảnh hưởng sức khỏe thì cần điều trị ngoại khoa như: tán sỏi ngoài cơ thể, nội soi niệu quản ngược dòng tán sỏi bằng ống soi mềm, tán sỏi qua da,… 

Hiện nay, Chuyên khoa Ngoại - Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là địa chỉ uy tín thực hiện thăm khám, chẩn đoán và điều trị sỏi tiết niệu. MEDLATEC đã điều trị thành công hàng ngàn ca phẫu thuật tiết niệu, áp dụng công nghệ hiện đại để giúp bệnh nhân nhanh chóng khắc phục tình trạng bệnh và ngăn ngừa biến chứng của sỏi tiết niệu hiệu quả. 

MEDLATEC là đơn vị đã điều trị thành công hàng ngàn ca phẫu thuật tiết niệu

Quý khách có nhu cầu đăng ký khám, chữa bệnh hoặc tư vấn các vấn đề sức khỏe liên quan sỏi tiết niệu, hãy gọi tới tổng đài của MEDLATEC 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.