1. Giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ theo lứa tuổi

Ngày nay, nhiều bậc phụ huynh cũng đã bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến vấn đề giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ. Thật ra, đây là một khái niệm có phạm vi khá lớn và được hiểu trên nhiều phương diện khác nhau. Việc giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ không chỉ được thực hiện tại trường học, trong những hoạt động chăm sóc sức khỏe cộng đồng mà các bậc phụ huynh cũng cần đặc biệt lưu ý đến vấn đề này.

Ở mỗi lứa tuổi, cơ thể của trẻ sẽ có sự phát triển khác nhau. Vì thế, cha mẹ cần tìm hiểu những kiến thức cơ bản để giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ đúng cách và hiệu quả:

- Trẻ từ 1 - 3 tuổi: Ở giai đoạn này, trẻ có khả năng phát triển ngôn ngữ rất nhanh. Đến năm 3 tuổi, trẻ gần như đã làm chủ được ngôn ngữ và giao tiếp với mọi người xung quanh. Lúc này, cha mẹ sẽ giáo dục giới tính cho trẻ bằng cách dạy trẻ biết gọi tên các bộ phận của cơ thể chẳng hạn như tai, đầu, mũi,... Đặc biệt, cha mẹ cần dạy con biết cách phân biệt những bộ phận riêng tư, cần được giữ kín đáo, không để người khác sờ vào.

Trẻ nhỏ cũng cần được giáo dục giới tính

- Trẻ từ 3 - 6 tuổi:

Trẻ được bổ sung nhiều từ vựng, ngôn ngữ đã phát triển hơn rất nhiều. Trẻ tương tác nhiều hơn với mọi người xung quanh và rất tò mò, luôn mong muốn được khám phá thế giới xung quanh.

Ở giai đoạn này, bé trai và bé gái vẫn có những điểm giống nhau nhưng cũng sẽ có những điểm khác nhau và việc phân biệt giới tính cần được đặt lên mức độ mới. Cha mẹ cần giáo dục giới tính cho trẻ bằng nhiều cách khác nhau.

Có thể cho trẻ tham gia những hoạt động đóng vai cha, mẹ, cô, chú, anh chị,... nhằm giúp trẻ có thể phân biệt được những người như thế nào thì gọi là cô, những người như thế nào thì gọi là chú,... Đây là những kiến thức đơn giản và cơ bản, giúp trẻ hiểu biết hơn về vai trò của mỗi giới, nên cư xử như thế nào, vai trò của người bố trong gia đình là gì, vai trò của người mẹ trong gia đình ra sao,...

- Trẻ từ 6 - 11 tuổi

Ở giai đoạn này, trẻ có sự phát triển rất tốt về tư duy và trí nhớ. Trẻ đã bắt đầu quan tâm nhiều hơn về giới tính và có những điều tò mò cần được giải đáp, chẳng hạn cấu tạo của nữ/ nam là như thế nào, con người được sinh ra từ đâu,...

Cha mẹ cần cung cấp những kiến thức giới tính chính xác cho trẻ

Với những thắc mắc này, cha mẹ hãy giải thích một cách đơn giản để trẻ có thể hiểu rõ, chẳng hạn như sau: Một đứa trẻ ra đời cần có sự góp sức của cha (tinh trùng) và của mẹ (trứng), từ đó, tạo ra “hạt mầm” chính là con. Sau đó, “hạt mầm” này sẽ lớn lên trong bụng mẹ. Trong khoảng 9 tháng 10 ngày, “hạt mầm” này sẽ đủ lớn để ra ngoài. Vậy là con được sinh ra đời.

Ngoài ra, cha mẹ và nhà trường cũng có thể cung cấp thêm các kiến thức về giới tính cho trẻ thông qua những môn học hay một số chương trình học ngoại khóa tại trường học.

- Trẻ từ 11 tuổi - 18 tuổi:

Khi bước sang tuổi vị thành niên, trẻ đã có sự phát triển mạnh về tâm sinh lý, đồng thời bắt đầu có nhu cầu về tình dục. Các mối quan hệ của trẻ cũng nhiều hơn và trẻ có thể có những rung động đầu đời, cảm mến hay yêu thích một ai đó.

Trong giai đoạn này, bé gái sẽ có nhữngchu kỳ kinh nguyệtđầu tiên và bé trai sẽ bắt đầu có hiện tượngxuất tinh. Lúc này, vấn đề giáo dục giới tính cho trẻ thường tập trung vào việc giáo dục sức khỏe sinh sản. Cha mẹ không nên để trẻ tự tìm hiểu về vấn đề giới tính qua mạng xã hội hay bạn bè,... vì những kiến thức này có thể không đúng, khiến trẻ có nguy cơ thực hiện những hành vi sai lệch.

Lúc này, cha mẹ hãy thường xuyên trao đổi với con và dạy con về những hoạt động nào được phép, những hoạt động nào không được phép để trẻ có thể duy trì được tình bạn trong sáng. Hạn chế để xảy ra những trường hợp nhu cầu của trẻ quá cao dẫn đến việc quan hệ quá sớm, quan hệ không an toàn. Cha mẹ nên dạy trẻ các kỹ năng phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, phòng tránh những bệnh lây qua đường tình dục.

Cha mẹ cần biết rằng, việc giáo dục giới tính không phải là ngăn cấm các con điều này, điều kia mà cần giải thích cho trẻ hiểu rõ hơn về bản chất của một mối quan hệ tình cảm, từ đó giúp trẻ biểu hiện thái độ, thực hiện hành vi đúng để có trách nhiệm hơn về những quyết định của mình.

2. Những lưu ý khi giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ

Để giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ một cách chính xác và dễ dàng, cha mẹ cần lưu ý những điều sau:

- Dùng ngôn từ đơn giản và đáng tin cậy để con có thể hiểu rõ được những nội dung mà cha mẹ muốn diễn đạt. Với một em bé mầm non, các con không thể hiểu được cơ chếrụng trứngnhưng chắc chắn chúng sẽ rất thích thú khi biết rằng, phụ nữ cũng có trứng để sinh con.

- Có thể nói mình không biết: Trường hợp những câu hỏi của trẻ quá khó hoặc cha mẹ chưa chắc chắn về câu trả lời thì không nên bịa ra thông tin. Hãy nói với trẻ rằng, bản thân bố mẹ cũng chưa hiểu rõ về vấn đề này và hẹn con vào một dịp khác sẽ đưa ra câu trả lời chi tiết. Sau đó, cha mẹ cần tìm hiểu thông tin và giải đáp cho bé một cách chính xác.

Cha mẹ luôn gần gũi và đồng hành cùng con

- Cả bố và mẹ đều phải tham gia trong việc giáo dục giới tính cho trẻ. Đây là cách giúp trẻ hiểu rằng tất cả mọi người đều tham gia thảo luận một cách bình đẳng về vấn đề này. Từ đó, trẻ sẽ thoải mái hơn khi nhắc đến vấn đề này và biết cách giao tiếp đối với những mối quan hệ khi trẻ trưởng thành hơn.

- Khơi dậy sự tò mò cho con từ những tình huống trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như: “đố con biết mang thai là như thế nào”,...

Khi trẻ mắc sai lầm, mẹ cần giải thích cho trẻ

- Nếu trẻ có biểu hiện rối loạn giới tính (thể hiện ở cả cách ứng xử và hành động, suy nghĩ,...), cha mẹ không nên nổi nóng mà cần dành thời gian để lắng nghe, chăm sóc và giáo dục con để con có thể thay đổi dần dần. Nếu cần thiết, có thể điều trị cho trẻ theo phác đồ khoa học để giúp trẻ định hình tư duy và suy nghĩ.

Có thể nói rằng, việc giáo dục giới tính cho trẻ không phải là điều dễ dàng. Vai trò của cha mẹ là vô cùng quan trọng, giúp con không quá bỡ ngỡ và có thể chủ động bảo vệ mình.

Nếu đang gặp khó khăn trong việc giáo dục giới tính cho trẻ hoặc nhận thấy những vấn đề bất thường ở trẻ và có nhu cầu đặt lịch khám cho con, các bậc phụ huynh có thể liên hệ đến Tổng đài1900 56 56 56củaHệ thống Y tế MEDLATECđể được tư vấn nhiều hơn.