1, U men răng là gì?

U men răng là bệnh lý với tỉ lệ xuất hiện thấp, vì vậy khái niệm này còn khá mới đối với nhiều người. U men răng là một loại u lành tính, thường xuất hiện bên trong hàm, làm cho hàm bị biến đổi, sưng lên và mặt bị biến dạng. U men răng còn được gọi là u nguyên bào tạo men hình thành do sự biến đổi của nguyên bào men răng nằm trong xương và phát triển thành khối u.

U men răng được đánh giá là đa số sẽ lành tính, tuy nhiên có thể phát triển thành u ác nếu như không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Vùng dưới hàm là nơi bị u men răng nhiều nhất, chiếm tới 80%. Độ tuổi chủ yếu thường từ 20-30 tuổi và thường xuất hiện ở nam giới nhiều hơn.

U men răng là gì?

2, Triệu chứng và nguyên nhân của u men răng

Do u men răng phát triển chậm nên những thời kì đầu sẽ không có những biểu hiện rõ ràng.

Khi bệnh chuyển biến nặng hơn, người bệnh sẽ có những biểu hiện như: đau nhức, sưng mặt, việc tiêu hóa thức ăn cũng khó khăn hơn, ê buốt răng,...Những triệu chứng này không tiếp diễn thường xuyên mà sẽ có lúc đỡ sau đó lại tái lại khiến người bệnh chủ quan. Mặc dù lành tính nhưng đây là một khối u ác tính cục bộ với tỷ lệ tái phát cao. Khoảng 20% trường hợp có liên quan đến nang răng và răng chưa mọc.

Nguyên nhân:

• Nguyên nhân chủ yếu là do chế độ ăn uống không hợp lí, ăn những đồ ăn chứa chất kích thích làm ảnh hưởng đến cấu trúc hàm
• Tiếp theo, nguyên nhân do nhiễm virus HPV. Vi rút này có khả năng làm đẩy nhanh quá trình phát triển của khối u từ u lành tính thành u ác tính.
• Ngoài ra, những người mắc bệnh bạch sản, hồng sản, nhiễm trùng xương hàm cũng nằm trong nguy cơ mắc bệnh này. Một số hội chứng có tính di truyền như Gorlin-Goltz, thiếu gen ức chế khối u cũng là nguyên nhân gây u men răng

U men răng được chia thành nhiều loại khác nhau. Mỗi một loại có những dấu hiệu nhận biết cũng như cách điều trị khác nhau.

- U men răng ngoại biên: Là loại u được hình thành và phát triển do có bất thường trong quá trình biệt hóa của biểu mô tạo răng, làm cho những tế bào tạo men răng nằm lạc chỗ ở nướu răng hay xương ổ răng.

- U men răng trung tâm: Là loại u thường gặp ở vị trí xương hàm trên và xương hàm dưới.

+ Đối với xương hàm trên: Triệu chứng xuất hiện tùy vào kích thước, mức độ phát triển và khả năng xâm lấn của u men răng, bao gồm: khối sưng to ở tầng giữa mặt, vùng má sưng đau, phình xương ngách lợi, khẩu cái, nghẹt mũi, mất khứu. Bệnh nhân thường bị tê môi trên, má và cạnh mũi cùng bên do có thể khối u gây ảnh hưởng đến dây thần kinh V2.

+ Đối với xương hàm dưới: Triệu chứng tùy thuộc vào từng giai đoạn sớm hay muộn. Giai đoạn sớm triệu chứng không rõ ràng và khó phát hiện, sau khi phát triển, xâm lấn nhiều hơn sẽ gây một số triệu chứng như đau nhức, chảy mủ, tiêu xương, di lệch mặt,.... Nhiều trường hợp bệnh nhân phát hiện quá muộn khiến cho môi dưới bị tê, gãy xương nếu bờ dưới xương hàm dưới bị phá hủy.

Hình ảnh u men răng tại xương hàm dưới bên phải của một bệnh nhân

3, Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh chẩn đoán u men răng

Có nhiều phương pháp để chẩn đoán u men răng, tuy nhiên phương pháp được sử dụng phổ biến là phương pháp chụp X-quang, chụp CLVT và chụp MRI. Phương pháp này giúp xác định vị trí chính xác, kích thước u và tình trạng lan rộng của chúng. Phương pháp chụp X-quang có thể làm được ở tất cả các cơ sở y tế vì Xquang là thiết bị phổ biến với giá thành rẻ.

Đối với chụp CLVT và MRI thì sẽ đòi hỏi các phòng khám bệnh viện lớn có thiết bị để chụp và chẩn đoán cho người bệnh. 80-90% các trường hợp u men răng là tổn thương dạng "bong bóng xà phòng" lan rộng theo kiểu cổ điển, có ranh giới rõ ràng và không có vôi hóa nền. Tiêu xương các răng liền kề và “cùn chân răng” thường là một đặc điểm. Khi lớn hơn nó cũng có thể ăn mòn qua vỏ não vào các mô mềm lân cận. U men răng dạng đơn nang là những tổn thương đơn độc có ranh giới rõ ràng và thường ở vị trí quanh thân răng.

Chúng thường được tìm thấy ở hàm dưới sau, đặc biệt là ở răng hàm. Chúng không thể phân biệt được với các tổn thương quanh thân răng khác chẳng hạn như u nang răng , u xơ nguyên bào tạo men và u nang sừng tạo men trên CLVT.

Hình ảnh chụp CLVT của một bệnh nhân theo dõi u men răng (Ameloblastoma) tại MEDLATEC

Phương pháp chụp MRI hiện đại hơn, chi phí cao hơn và có thể phát hiện nhiều những tổn thương bất thường vì vậy MRI được áp dụng cho nhiều bộ phận. Nhìn chung u men răng có dạng đặc và nang hỗn hợp, với thành dày không đều, thường có cấu trúc nhú đặc nhô vào tổn thương. Những thành phần này có xu hướng đậm màu hơn, điều này rất hữu ích để phân biệt chúng với các tổn thương sáng khác của xương hàm dưới.

Trên chuỗi xung DWI biểu hiện sự hạn chế khuếch tán. Sau khi tiêm thuốc đối quang từ phần tổ chức đặc sẽ ngấm thuốc mạnh, phần nang sẽ ngấm thuốc quanh viền vì vậy với từ dạng tổn thương khác nhau có thể ngấm thuốc đồng nhất toàn bộ khối u hay ngấm thuốc không đồng nhất.

Hình ảnh chụp MRI của một bệnh nhân u men răng (Ameloblastoma)

Ngoài ra, khi u men răng của bạn có những dấu hiệu của u ác tính, bác sĩ sẽ chỉ dẫn bạn thực hiện sinh thiết để lấy tế bào, mô hoặc khối u để xác định xem đây là u lành tính hay ác tính để lên kế hoạch điều trị. Với phương pháp này, kết quả chẩn đoán với tỉ lệ chính xác cao.

4, Điều trị u men răng như thế nào?

Khi u men răng ở giai đoạn nặng và có những dấu hiệu của u ác tính, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật để loại bỏ tế bào. Phẫu thuật u men răng được chia thành 2 loại phẫu thuật gồm hai loại là phẫu thuật bảo tồn hoặc cắt bỏ triệt để. Đối với phương pháp phẫu thuật bảo tồn, các bác sĩ sẽ phẫu thuật loại bỏ khối u và nạo vét một lượng nhỏ mô và xương khỏe mạnh để tránh tái phát.

Tuy nhiên do tỷ lệ tái phát được báo cáo lên tới 70% do việc cắt bỏ không hoàn toàn nên phương pháp phẫu thuật cắt bỏ triệt để được ưu tiên hơn. Như vậy, tùy vào tình trạng của tế bào u, bác sĩ sẽ chỉ định những phương pháp điều trị khác nhau để cải thiện tình trạng sức khỏe. Một số trường hợp sau phẫu thuật phải tái tạo lại xương hàm,.. để tạo thẩm mỹ

Sử dụng thuốc cũng là phương pháp chủ yếu được áp dụng khi u men răng ở giai đoạn đầu, chưa có nhiều biến chứng.

Sử dụng liệu phápxạ trịloại bỏ u men xương hàm, phương pháp xạ trị là kỹ thuật sử dụng các chùm tia phóng xạ với liều lượng và đường đi được tính toán cẩn thận để tiêu diệt tế bàoung thưtừ bên ngoài. Phương pháp điều trị này thường được sử dụng cho những trường hợp sau phẫu thuật u men răng nhằm phối hợp tránh tái phát và trong những trường hợp chống chỉ định với phẫu thuật.

Xạ trị là một trong những phương pháp điều trị u men răng

Trên đây là những thông tin cơ bản về u men răng. Hy vọng với những thông tin này có thể giúp ích cho bạn có thể phát hiện cũng như điều trị kịp thời u men răng. Hoặc bạn có thể đến các chi nhánh của MEDLATEC để có thể được thăm khám và điều trị kịp thời.