Tự khám vú là gì?

Theo Hiệp hộiUng thưHoa Kỳ, ung thư vú nếu được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm, tỷ lệ sống sau 5 năm lên tới 99%. Các phương pháp phát hiện sớm bao gồm tự khám vú thường xuyên, khám lâm sàng định kỳ vàchụp X quangtuyến vú.

Tự khám vú là một phương pháp kết hợp giữa quan sát và sờ nắn vú nhằm phát hiện những thay đổi của nhu mô vú, từ đó cảnh báo người bệnh cần đi đến các nơi cung cấp dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe để xác chẩn.

Tất cả các phụ nữ trưởng thành được khuyến khích nên tự khám vú thường xuyên. Thời điểm tự khám vú được khuyến cáo là từ 3 đến 5 ngày sau khi sạch kinh đối với phụ nữ vẫn cònkinh nguyệt. Việc tự khám vú nên được thực hiện khi nghỉ ngơi hoặc khi tắm.

Mặc dù việc sàng lọc không giúp ngăn chặn ung thư vú nhưng giúp phát hiện sớm bệnh, từ đó việc điều trị và tiên lượng sẽ tốt hơn.

Hình 1. Tự khám vú

Quy trình tự khám vú tại nhà

Các thao tác trong quy trình tự khám vú đơn giản, tuy nhiên cần nắm rõ trình tự và cách thức thực hiện để đạt hiệu quả tốt nhất, tránh bỏ sót tổn thương.

Bước 1: Tự khám vú trước gương

Đứng trước gương với tư thế vai thẳng và hai tay chống hông. Quan sát và đánh giá hình dáng, kích thước, màu sắc da và vị trí núm vú.

Chú ý các dấu hiệu bất thường như:

- Da lõm, nhăn nheo hoặc đẩy phồng

- Núm vú: thay đổi vị trí như tụt núm vú

- Đỏ, đau nhức, biến đổi màu sắc da hay sưng tấy

Hình 2. Chống hông tự khám vú trước gương

Bước 2: Giơ tay lên cao và kiểm tra tương tự

Hình 3. Giơ tay lên cao tự khám vú trước gương

Bước 3: Tìm các dấu hiệu của dịch vú.

Phát hiện sự xuất hiện bất thường của dịch núm vú, quan sát và đánh giá màu sắc dịch (màu trắng, màu vàng trong hay màu đỏ). Dịch chảy núm vú có màu đỏ thẫm (màu máu cá) thường có liên quan đến tổn thương ác tính.

Bước 4: Tự khám vú khi nằm

Ở tư thế nằm, nhu mô vú dàn đều, việc khám dễ dàng hơn. Dùng tay phải để khám vú trái và tay trái để khám vú phải.

Lưu ý:

- Khi khám dùng mặt lòng của 3 ngón tay giữa, giữ cho các ngón phẳng và sát vào nhau. Ngón tay ấn một lực vừa phải và di chuyển theo chuyển động tròn từ 1/4 trên trong vú cho đến hết toàn bộ vú.

- Khám theo thứ tự nhất định, từ trên xuống dưới, từ bên này sang bên kia. Thống nhất trình tự khám trong mỗi lần thực hiện để đảm bảo khảo sát toàn bộ nhu mô vú.

Hình 4. Tự khám vú khi nằm

Bước 5: Khám vú ở tư thế đứng hoặc ngồi

Cuối cùng, bạn sờ ngực khi đứng hoặc ngồi. Có thể thực hiện bước này khi đang tắm. Khám toàn bộ vú tương tự như trong bước 4.

Hình 5. Tự khám vú khi đứng hoặc ngồi

Các dấu hiệu bất thường của tuyến vú

Xuất hiện khối ở vú

Khối này có thể là nang hoặc u, u lành hoặc u ác. Đây là triệu chứng hay gặp nhất của ung thư vú, chiếm 90%. Vì vậy, khi phát hiện khối bất thường, cần đến khám tại các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám, kết hợp cùng các xét nghiệm chuyên sâu khác nhưsiêu âm, chụp X quang tuyến vú và xét nghiệm tế bào nhằm xác định bản chất khối u.

Tiết dịch núm vú

Dấu hiệu này gặp trong 5% các trường hợp ung thư vú. Phần lớn dịch tiết núm vú là do sinh lý hoặc do thay đổi nội tiết liên quan đến thai nghén, cho con bú hoặc dùng thuốc. Dịch tiết lành tính thường có màu trắng sữa, vàng trong hoặc trắng ngà. Tuy nhiên, nếu dịch tiết nhiều, có màu đỏ thẫm thì cần nghi ngờ có tổn thương ác tính, nên đi khám ngay.

Biến đổi về da

Ung thư vú có thể xâm lấn ra da và núm vú dẫn đến vùng da tương ứng thay đổi màu sắc như đỏ hoặc loét. Trường hợp các tế bào ung thư xâm nhập gây tắc nghẽn mạch bạch huyết có thể dẫn đến hình ảnh da lần sần như vỏ cam. Ngoài ra, có thể thấy những nốt di căn trên về mặt da.

Dấu hiệu co kéo/ tụt núm vú

Co kéo hay tụt núm vú là một trong những dấu hiệu của ung thư vú. Tuy nhiên cần phân biệt với tụt núm vú do đặc điểm giải phẫu hay do bệnh lý gây ra. Đối với tụt núm vú lành tính, thường xuất hiện từ nhỏ, núm vú có thể kéo ra được. Ngược lại, nếu dấu hiệu này mới xảy ra, tụt núm vú không cân xứng và không kéo ra được thì thường liên quan đến khối u ác tính bên dưới.

Biến dạng hình dạng vú.

Bình thường, tuyến vú hai bên có sự mất cân xứng nhẹ, nhưng nếu sự chênh lệch rõ thì có thể liên quan đến sự có mặt khối u ở dưới. Vì vậy, cần đánh giá kĩ thêm trên lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh.

Đau

Đây là triệu chứng không thường gặp của ung thư, tuy nhiên, vẫn có thể gặp nếu u xâm lấn thần kinh và các tạng xung quanh.

Cần làm gì khi phát hiện các dấu hiệu bất thường khi tự khám vú?

Sau khi tự khám vú tại nhà, nếu phát hiện một trong những dấu hiệu, triệu chứng bất thường kể trên, hãy đến ngay cơ sở khám chữa bệnh để được các bác sĩ/ chuyên gia kiểm tra, thăm khám và có hướng xử trí phù hợp.

Các xét nghiệm chẩn đoán ung thư vú.

Để chẩn đoán ung thư vú, bộ ba phương pháp kinh điển, bao gồm: lâm sàng, chụp X quang tuyến vú, và xét nghiệm tế bào học chọc hút kim nhỏ. Trong đó:

Chụp X quang tuyến vú (nhũ ảnh): là phương pháp hữu hiệu với độ chính xác từ 80-90%. Cần chụp cả vú đối bên để phát hiện các tổn thương nếu có. Các hình ảnh ung thư vú trên phim: đám mờ bờ không đều với đuôi sao, co kéo tổ chức xung quanh, vi lắng đọng canxi.

Xét nghiệm tế bào học chọc hút kim nhỏ: đã được chứng minh là một trong những phương pháp chẩn đoán có giá trị và độ chính xác cao đối với các tổn thương tuyến vú.

Nếu một trong ba phương pháp này nghi ngờ, cần phải được sinh thiết làm mô bệnh học để chẩn đoán xác định.

Hiện nay,Bệnh viện Đa khoa MEDLATECđã triển khai tất cả các dịch vụ nhằm sàng lọc và phát hiện sớm ung thư, với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, có thể phát hiện ung thư vú ở giai đoạn sớm, mang lại chất lượng dịch vụ hàng đầu.

Để tìm hiểu thêm vềdịch vụtầm soát ung thưvú tại MEDLATEChoặc đặt lịch khám, quý khách hàng liên hệTổng đài 1900.56 56 56, Tổng đài viên của Hệ thống sẽ hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc của quý khách 24/7.